Bắt buộc phải lắp hệ thống báo cháy theo quy định nào?

1. Tại sao bắt buộc phải lắp hệ thống báo cháy?

Việc lắp đặt hệ thống báo cháy là yêu cầu bắt buộc tại Việt Nam vì an toàn tính mạng và tài sản của con người luôn được đặt lên hàng đầu. Trong các tòa nhà, khu dân cư, công trình công cộng hoặc nhà máy sản xuất, nguy cơ xảy ra cháy nổ luôn hiện hữu. Hệ thống báo cháy đóng vai trò như một thiết bị cảnh báo sớm khi có dấu hiệu của cháy, giúp phát hiện và ngăn chặn đám cháy kịp thời trước khi nó lan rộng. Thời gian vàng trong việc phát hiện cháy là yếu tố quyết định để giảm thiểu thiệt hại về người và của. Chính vì thế, hệ thống báo cháy giúp đảm bảo an toàn cho cộng đồng, bảo vệ tài sản và tính mạng, và tránh thiệt hại lớn cho xã hội.

Các căn cứ pháp lý yêu cầu trang bị hệ thống báo cháy:

Luật phòng cháy và chữa cháy năm 2001 – sửa đổi mới nhất năm 2013

Nghị định 136/2020/NĐ-CP – ban hành năm 2020. <<< Tải về bản PDF >>> – Nguồn: https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=201688

Nghị định 50/2024/NĐ-CP – sửa đổi bổ sung Nghị định 136/NĐ-CP – ban hành năm 2024. <<< Tải về bản PDF >>> Nguồn: https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=210240

Thông tư 149/2020/TT-BCA – hướng dẫn thi hành Luật phòng cháy và chữa cháy. <<< Tải về bản PDF >>>

Thông tư 32/2024/TT-BCA – sửa đổi bổ sung Thông tư 149 và một số văn bản khác

TCVN 3890:2023 – Yêu cầu trang bị phương tiện PCCC cho nhà và công trình

TCVN 5738:2021 – Hệ thống báo cháy – yêu cầu lắp đặt

2. Nếu không lắp có bị xử phạt hay không?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, việc không lắp đặt hệ thống báo cháy tại các cơ sở, công trình thuộc diện bắt buộc là vi phạm nghiêm trọng về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC). Điều này được quy định cụ thể trong Nghị định 136/2020/NĐ-CP về quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy. Nếu không tuân thủ quy định, các cơ sở hoặc cá nhân có thể bị xử phạt hành chính, phạt tiền hoặc đình chỉ hoạt động. Mức phạt tùy thuộc vào mức độ vi phạm, có thể lên tới hàng chục triệu đồng hoặc thậm chí hàng trăm triệu đồng đối với các công trình lớn. Ngoài ra, việc không lắp đặt hệ thống PCCC cũng có thể khiến doanh nghiệp hoặc chủ cơ sở bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Một số mức phạt cụ thể khi vi phạm:

1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi không có biện pháp và phương tiện bảo đảm an toàn về phòng cháy và chữa cháy trong quá trình thi công, xây dựng công trình theo quy định của pháp luật.

2. Phạt tiền từ 8.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Thi công không đúng theo thiết kế về phòng cháy và chữa cháy đã được thẩm duyệt của cơ quan có thẩm quyền;

b) Cải tạo, thay đổi tính chất sử dụng công trình hoặc hoán cải phương tiện giao thông cơ giới khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy;

c) Tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung giấy chứng nhận thẩm duyệt, văn bản thẩm duyệt, văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu hoặc giấy tờ khác liên quan đến công tác thẩm duyệt, nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy do cơ quan có thẩm quyền cấp.

3. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Thi công công trình thuộc diện phải thẩm duyệt về phòng cháy và chữa cháy khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy;

b) Chế tạo phương tiện giao thông cơ giới thuộc diện phải thẩm duyệt về phòng cháy và chữa cháy khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy.

4. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi đưa hạng mục công trình, công trình, phương tiện giao thông cơ giới vào sử dụng, hoạt động khi chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy.

5. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi đưa hạng mục công trình, công trình, phương tiện giao thông cơ giới vào sử dụng, hoạt động khi chưa có giấy chứng nhận hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy.

3. Cảnh sát PCCC có kiểm tra việc lắp đặt hệ thống báo cháy thường xuyên không?

Việc kiểm tra, giám sát tuân thủ quy định về lắp đặt hệ thống PCCC tại Việt Nam do Cục Cảnh sát Phòng cháy Chữa cháy và Cứu nạn, Cứu hộ thuộc Bộ Công an thực hiện. Ngoài ra, các Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH địa phương cũng chịu trách nhiệm thanh tra, kiểm tra định kỳ các cơ sở. Họ có quyền yêu cầu cung cấp các giấy tờ, hồ sơ liên quan đến hệ thống PCCC đã lắp đặt, tiến hành kiểm tra hiện trạng thiết bị, khả năng hoạt động của hệ thống, và kiểm định định kỳ các hệ thống báo cháy và chữa cháy tự động. Trong trường hợp phát hiện vi phạm, lực lượng chức năng sẽ lập biên bản, yêu cầu khắc phục hoặc xử phạt theo quy định của pháp luật.

4. Căn cứ tiêu chuẩn kỹ thuật nào để trang bị thiết bị báo cháy?

Hệ thống báo cháy tại Việt Nam phải được lắp đặt theo các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia như QCVN 06:2021/BXD (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình) và TCVN 5738:2021 (Tiêu chuẩn quốc gia về hệ thống báo cháy tự động). Các quy chuẩn này quy định cụ thể về việc lựa chọn, lắp đặt, và vận hành hệ thống báo cháy tự động, từ vị trí lắp đặt các đầu báo khói, đầu báo nhiệt, đến quy cách đấu nối, kiểm tra thiết bị, và thời gian bảo dưỡng. Chủ cơ sở và đơn vị thi công cần tuân thủ đúng các tiêu chuẩn này để đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả và an toàn theo quy định pháp luật.

Những cơ sở như thế nào thì bắt buộc phải lắp?

Theo quy định tại Phụ lục A – TCVN 3890:2023, các cơ sở bắt buộc phải lắp đặt hệ thống báo cháy tự động bao gồm:

Các tòa nhà cao tầng, chung cư, khách sạn, nhà nghỉ.

Các công trình công cộng như trung tâm thương mại, siêu thị, rạp chiếu phim.

Các cơ sở sản xuất, nhà xưởng, kho bãi có nguy cơ cháy nổ cao.

Các trường học, bệnh viện, cơ sở chăm sóc sức khỏe.

Các cơ quan hành chính nhà nước, cơ sở văn hóa xã hội.

Nhà hỗn hợp

Nhà ở kết hợp sản xuất kinh doanh

và nhiều cơ sở khác, vui lòng xem tiêu chuẩn…

Những cơ sở này đều nằm trong danh mục cơ sở có nguy cơ cháy nổ cao và có yêu cầu nghiêm ngặt về phòng cháy chữa cháy, do vậy việc lắp đặt hệ thống báo cháy tự động là bắt buộc.

5. Lựa chọn loại báo cháy nào để lắp cho phù hợp?

Việc lựa chọn loại báo cháy phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như diện tích, đặc điểm không gian, và nguy cơ cháy nổ của cơ sở. Có hai loại thiết bị báo cháy chính thường được sử dụng:

1. Hệ thống báo cháy tự động: Phù hợp với nhà từ 5 tầng trở lên. Một hệ thống điển hình bao gồm Tủ trung tâm báo cháy, đầu báo nhiệt, đầu báo khói, Tổ hợp chuông đèn nút nhấn. Các đầu báo sẽ truyền tín hiệu về Tủ trung tâm liên tục. Khi có sự cố cháy nổ, tủ trung tâm sẽ phát tín hiệu cảnh báo tới tổ hợp chuông đèn.

2. Thiết bị báo cháy cục bộ: Phù hợp với nhà dưới 5 tầng. Một hệ thống điển hình bao gồm các đầu báo khói liên động, đầu báo nhiệt liên động và thiết bị truyền tin báo cháy. Trong đó, các đầu báo khói/nhiệt có chức năng phát hiện cháy và tự reo chuông báo cháy tích hợp trong đầu báo. Đồng thời, chúng cũng được liên kết với nhau bằng sóng radio – kết nối và đồng bộ tín hiệu không dây. Khi một đầu báo phát hiện cháy, các đầu báo khác trong nhà cũng đồng thời phát chuông cảnh báo.

Chủ cơ sở cần tham khảo các tiêu chuẩn lắp đặt cũng như đánh giá môi trường cụ thể để lựa chọn loại thiết bị báo cháy phù hợp nhất nhằm tối ưu hóa khả năng phát hiện cháy. Việc lắp đặt phải tuân thủ đúng hướng dẫn của nhà sản xuất và các quy định của cơ quan PCCC để đảm bảo hiệu quả hoạt động của hệ thống.

Tùy theo bài toán kinh doanh, chủ cơ sở có thể lựa chọn đầu tư mua hệ thống báo cháy hoặc thuê ngắn hạn toàn bộ hệ thống & trang thiết bị PCCC.

Báo cháy là thành phần quan trọng trong hệ thống PCCC

Kết luận

Lắp đặt hệ thống báo cháy không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là biện pháp bảo vệ an toàn cho tính mạng và tài sản. Chủ cơ sở cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về phòng cháy chữa cháy, lựa chọn loại thiết bị phù hợp và lắp đặt theo đúng tiêu chuẩn để đảm bảo hiệu quả của hệ thống báo cháy, tránh các rủi ro về hỏa hoạn cũng như các hình thức xử phạt từ cơ quan chức năng.

Nếu bạn cần tư vấn cụ thể hơn về các nội dung này, vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số