Vai trò của cộng đồng trong công tác PCCC
Trong những năm gần đây, tình trạng cháy nổ diễn biến ngày càng phức tạp và để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản. Trong bối cảnh đó, công tác phòng cháy chữa cháy không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chức năng mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Đặc biệt, vai trò của cộng đồng – từ cá nhân, hộ gia đình đến khu dân cư – ngày càng trở nên thiết yếu và không thể thay thế trong việc ngăn ngừa, xử lý và khắc phục hậu quả của các sự cố cháy nổ.
1. Cộng đồng là tuyến phòng ngừa đầu tiên và hiệu quả nhất
Không phải ngẫu nhiên mà khẩu hiệu “Phòng cháy hơn chữa cháy” luôn được nhấn mạnh trong công tác PCCC. Cộng đồng – nơi trực tiếp sinh sống, sản xuất và sinh hoạt – chính là nơi có thể phát hiện sớm và xử lý kịp thời các nguy cơ cháy nổ.
Việc mỗi người dân chủ động kiểm tra thiết bị điện, không thắp nhang đèn nơi dễ cháy, sử dụng bếp gas an toàn, hay lắp đặt thiết bị báo cháy… đều là những hành động thiết thực và hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ xảy ra cháy.
2. Cộng đồng là lực lượng ứng cứu ban đầu kịp thời
Trong nhiều trường hợp, lực lượng PCCC chuyên nghiệp không thể tiếp cận hiện trường ngay lập tức do yếu tố địa hình, giao thông hoặc thời gian di chuyển. Lúc này, sự nhanh nhạy, quyết đoán của người dân tại chỗ có thể giúp kiểm soát ngọn lửa ở giai đoạn đầu, giảm thiểu thiệt hại và cứu được nhiều người hơn.
Tại nhiều khu dân cư, các mô hình như “Tổ liên gia an toàn PCCC”, “Khu phố không có cháy nổ” đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Những người dân được tập huấn kỹ năng chữa cháy cơ bản, biết cách sử dụng bình chữa cháy, thao tác cứu người, sơ cứu nạn nhân… chính là tuyến phòng vệ quan trọng và sát sao nhất khi có cháy xảy ra.
3. Cộng đồng tham gia giám sát, phản biện và tuyên truyền
Một vai trò không kém phần quan trọng của cộng đồng chính là giám sát, phát hiện và phản ánh các nguy cơ tiềm ẩn trong khu vực sinh sống: dây điện câu mắc chằng chịt, kho chứa hóa chất trái phép, quán karaoke không đảm bảo lối thoát hiểm…
Ngoài ra, việc tuyên truyền trong cộng đồng – thông qua các buổi sinh hoạt tổ dân phố, mạng xã hội, các bảng tin khu phố – cũng góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm PCCC của từng người dân. Khi mỗi người đều hiểu rõ nguy cơ và hậu quả, họ sẽ hành động cẩn trọng và có trách nhiệm hơn.
4. Cộng đồng là chỗ dựa phục hồi sau hỏa hoạn
Sau khi một vụ cháy xảy ra, cộng đồng không chỉ là nơi chia sẻ, hỗ trợ nạn nhân về vật chất và tinh thần, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hồi phục đời sống, ổn định tinh thần và xây dựng lại môi trường sống. Tình làng nghĩa xóm, sự chung tay đùm bọc lúc hoạn nạn thể hiện rõ vai trò nhân văn và gắn kết cộng đồng trong công tác PCCC.
Kết luận
Công tác phòng cháy chữa cháy không thể chỉ phụ thuộc vào lực lượng chức năng. Muốn phòng cháy hiệu quả, cần có sự tham gia chủ động, tích cực và thường xuyên của cả cộng đồng. Mỗi người dân là một “chiến sĩ PCCC tại chỗ”, mỗi gia đình là một “pháo đài phòng cháy”, và mỗi khu dân cư cần là một “pháo đài vững chắc” để đẩy lùi hỏa hoạn.
Chỉ khi cộng đồng được nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức và kỹ năng PCCC, chúng ta mới có thể xây dựng được một xã hội an toàn, văn minh và phát triển bền vững.
